جیره‌ای برای مرغ تخم‌گذار که صرفاً بر اساس ذرت به‌عنوان منبع غلات تنظیم‌شده است، منجر به رنگ زرده تخم‌مرغ زرد-نارنجی می‌شود که می‌تواند با درجه 9 در مقیاس روشه  که بین 1 تا 15 است، بیان گردد. برای اکثر بازارها، این میزانْ جذابیت کافی دارد، اما برخی دیگر از بازارها رنگ قوی‌تری را ترجیح می‌دهند، به این جهت تا 10 گرم مکمل تغذیه‌ای زانتوفیل یا زردینه به ازای هر هزار کیلوگرم خوراک اضافه می‌شود.

این کار در مقیاسِ روشهْ رنگی حدودِ 12+ ارائه کرده که عموماً برای بازار تخم‌مرغ تازه بکار می‌رود.
اما عملاً حتی چنین جیره‌ی خوراکی غنی‌شده‌ای اغلب منجر به زرده تخم‌مرغ کم‌رنگ می‌شود. در بیشتر موارد، نه  نقصی در محصول (رنگ‌دانه) وجود دارد و نه در ترکیب جیره خطایی صورت گرفته است. عوامل متعددی وجود دارد که بر رنگ‌دانه‌های در دسترس برای رسوبِ زرده تخم‌مرغ تأثیر می‌گذارد که چند مورد مهم را ذکر می‌کنیم.

1.    عوامل مربوط به «حیوان»

بیماری کوکسیدوز، خصوصاً در مرغ‌های تخم‌گذارِ بدون قفس، به‌عنوان علتِ کاهش جذب مواد مغذی شناخته می‌شود، این مسئله برجذب رنگ‌دانه‌های خوراکِ حیوان نیز تأثیر منفی می‌گذارد. همین نکته در مورد سایر عواملی که آسایش طیور را به مخاطره می‌اندازند و کاهش جذب مواد مغذی را در پی‌دارند، قابل‌بیان است. غیر از بیماری‌ها، استرس گرمایی نیز باعث کاهش چشم‌گیر درجه رنگ زرده تخم‌مرغ می‌شود.

2.    عوامل مربوط به «تغذیه‌ی طیور»

رنگ‌دانه‌ها به لحاظ شیمیایی آنتی‌اکسیدان هستند، یعنی می‌توانند توسط رادیکال‌های آزادِ اکسیدکننده، ازمیان‌رفته و غیرفعال شوند. بنابراین، خوراکی که از چربی‌های اکسیدشده آکنده است، میزان رنگ‌دانه‌های در دسترس برای زرده تخم‌مرغ را کاهش می‌دهد. برای جلوگیری از این اتفاق، استفاده از چربی‌های باکیفیت، اهمیت زیادی دارد. همین نکته را به‌طور مشابه می‌توان در مورد افزودن آنتی‌اکسیدان‌های دیگر به خوراک طیور گفت، به‌عنوان‌مثال: استفاده بیش‌ازحد از ویتامین E. همچنین وجود برخی مایکوتوکسین‌ها  با کاهش درجه رنگ زرده تخم‌مرغ مرتبط بوده است.

3.    عوامل مربوط به «شیوه فرآوری خوراک طیور»

ذرتِ تازه مکمل کاملی از رنگ‌دانه‌ها است، اما نه ذرتی که یک سال در انبار مانده است. همان‌طور که بالاتر گفته شد، رنگ‌دانه‌ها آنتی‌اکسیدان هستند و تمایل به غیرفعال شدن دارند. درواقع، نشان داده‌شده است که انبار کردن طولانی‌مدت ذرت در دسترس‌پذیری رنگ‌دانه‌ها را تقریباً تا 50 درصد می‌کاهد. همین نکته در مورد رنگ‌دانه‌های مصنوعی که بخشی از پیش‌مخلوطِ  ویتامین و میکرومینرال‌ هستند، صادق است. برخی از میکرومینرال‌‌ها اکسیدان‌های تهاجمی هستند و ممکن است باعث تخریب رنگ‌دانه‌ها شوند. نگهداری مواد خام و محصولات حاوی رنگ‌دانه‌های مصنوعی در شرایط گرم، مرطوب یا گرم‌و‌مرطوب، دسترس‌پذیری رنگ‌دانه‌ها را کاهش می‌دهد. متقابلاً نشان داده‌شده است که آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی می‌تواند به پرندگان برای تحمل بهترِ استرس گرمایی کمک کنند.

منبع

این مطلب برگرفته از مقاله آقای دکتر یوانیس ماورومیکالیس منتشرشده در وب‌سایت «Feed Strategy» است.